Hipnoterapia medyczna (zabieg hipnozy medycznej) jest bezpieczną, nieinwazyjną metodą leczenia o udowodnionej naukowo i dowiedzionej wysokiej skuteczności (Evidence Based Medicine). Jest aprobowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i Hipnozy Klinicznej, a także Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne czy też European Society of Hypnosis oraz European Association for Hypno-Psychotherapy. Historia współczesnej hipnozy sięga XVIII wieku, była uprawiana i spopularyzowana m.in. przez ojca psychiatrii, psychoterapii oraz psychologii lekarza – neurologa Zygmunta Freuda, Carla Gustawa Junga i wielu ich uczniów. Dzięki rozwojowi tej metody w XX wieku, m.in. przez bardzo znanego psychiatrę i psychoterapeutę Miltona Ericksona, w roku 1958 American Medical Association (AMA) uznało hipnoterapię za ważną procedurę medyczną, podobnie od ponad 20 lat uważa World Health Organization (WHO).
Zabieg hipnozy medycznej polega na użyciu sugestii, która otacza nas codziennie w różnych sytuacjach życiowych (reklamy, akwizytorzy, itp.). Nie jest ona czymś niezwykłym dla naszego umysłu, a praktycznie bez przerwy na niego oddziałuje, także poprzez autosugestie. Stan transu (między jawą a snem), w którym znajduje się pacjent w trakcie hipnozy, jest niczym innym jak momentem zawężenia świadomości oraz koncentracji na głosie hipnoterapeuty, przy nieobecności innych myśli. Daje nam to stan, w którym możemy oddziaływać bezpośrednio na nieświadomość (podświadomość) oraz jesteśmy dużo bardziej podatni na sugestie terapeuty, dlatego hipnoza medyczna jest tak bardzo skuteczna. Badania z 1970 r. mówią nawet o 93% sukcesie w przypadku niektórych jednostek chorobowych i do tego w dużo krótszym czasie niż klasyczne psychoterapie (psychodynamiczna i poznawczo – behawioralna).
Hipnoza jest często badana naukowo – istnieje ponad 12.000 recenzowanych artykułów z badań klinicznych wykazujących jak głęboki, pozytywny wpływ ma ona na ludzi. Jej skuteczność w różnych kontekstach również wielokrotnie była badana. Dla przykładu Dr Alfred A. Barrios dokonał przeglądu sukcesu różnych podejść psychologicznych w dłuższym okresie czasu. Badanie to pokazało następujące wskaźniki sukcesu: hipnoterapia – wskaźnik skuteczności 93% po 6 sesjach, terapia behawioralna – 72% skuteczności po 22 sesjach, psychoterapia psychodynamiczna – 38% skuteczności po 600 sesjach.
(Źródło: Psychotherapy: Theory Research and Practice, Volume 7, Number 1, Spring, 1970)
Hipnoterapia jest więc wykorzystywana w leczeniu:
• zaburzeń lękowych (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• fobii (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• zaburzeń depresyjnych
• zaburzeń osobowości
• zespołu stresu pourazowego (skuteczność poparta metaanalizami – Evidence Based Medicine)
• zmniejsza/likwiduje ból w trakcie i po operacjach (np. jest wykorzystywana w przypadku przeciwwskazań lub lęku przed innymi formami znieczulenia, skuteczność poparta metaanalizami – Evidence Based Medicine)
• zaburzeń odżywiania
• zaburzeń koncentracji, pamięci, przyswajania nowych informacji (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• zaburzeń z przeszłości i amnezji, tzw. regresja hipnotyczna (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• zachowań impulsywnych – gniewu i agresji
• nawyków, tików, itp.
• przewlekłego stresu
• uzależnień, także behawioralnych (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• bezsenności
• problemów seksualnych
• zaburzeń konwersyjnych/dysocjacyjnych (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• astmy, otyłości
• stymulacja układu odpornościowego, np. w onkologii
• wspomaganie treningu sportowego
• wspomaganie porodu i zmniejszenie/całkowite wyeliminowanie bólu – hipnoporód (skuteczność poparta metaanalizami – Evidence Based Medicine)
• zaburzeń związanych z lękiem, m.in. zespół jelita drażliwego (IBS) – skuteczność poparta metaanalizami – Evidence Based Medicine
• oddziałuje pozytywnie na poczucie bezpieczeństwa oraz pewność siebie (szczególnie wysoka skuteczność i szybkość działania)
• powoduje szybszy powrót do zdrowia po operacjach i zabiegach
Hipnoterapia powinna być poprzedzona kwalifikacją do jej zastosowania, najlepiej przez lekarza psychiatrę. Średnia ilość sesji w zależności od problemów pacjenta może wynosić od 5 do 15, natomiast jest to elastyczne i można zwiększyć ilość spotkań. Oczywiście często zdarzają się problemy czy zaburzenia, które można rozwiązać w dużo krótszym czasie, np. wystarczają tylko 2 – 3 zabiegi. Sesje trwają (wraz z omówieniem) ok. 45 min. – 1 godziny 30min. w zależności od ilości spotkań i natury problemu pacjenta, a każda wizyta powoduje wzmocnienie sugestii posthipnotycznej, ułatwia wejście w trans hipnotyczny i likwiduje opór przed terapią u niektórych pacjentów. Kolejną rzeczą, która wyróżnia tą technikę terapii jest możliwość odczucia pierwszych pozytywnych skutków (np. sugestii posthipnotycznej) już po pierwszej sesji hipnotycznej. Pacjent może także w przypadku stworzenia „kotwicy” mentalnej (gest, hasło) w każdej chwili, w przypadku trudnych sytuacji życiowych, wrócić do pozytywnych odczuć transu hipnotycznego.
Hipnoza, mimo wielu niesprawiedliwych i nieprawdziwych mitów, jest zabiegiem całkowicie bezpiecznym, jeśli jest wykonywana przez odpowiednio doświadczoną osobę. Oznacza to, że osoba hipnotyzowana nie zrobi niczego wbrew sobie, czegoś czego nie chce lub co jest niezgodne z jej światopoglądem oraz moralnością. Mitem są także opinie jakoby z transu hipnotycznego nie można było wyjść bez pomocy terapeuty oraz że można zaprogramować człowieka do skrzywdzenia siebie lub innej osoby. Dodatkowo cały przebieg hipnoterapii jest omawiany szczegółowo przed jej rozpoczęciem i dostosowany indywidualnie do każdego pacjenta, a następnie po zakończeniu sesji ponownie analizowany z terapeutą.
Bardzo mocno przestrzega się przed korzystaniem z usług “hipnotyzerów”, którzy wychodzą w swojej pracy z założeń ezoterycznych, magicznych, religijnych czy innych mistyków próbujących bez odpowiedniej wiedzy naukowej wykorzystać zjawisko hipnozy, aby zarabiać na klientach nieobeznanych w tej dziedzinie oraz wykorzystywać ignorancję oraz mity dotyczące tego fenomenu na swoją korzyść.
W Polsce, w większości przypadków, mamy niestety do czynienia właśnie z osobami niedouczonymi, hochsztaplerami i oszustami, których działalność nie tylko może być szkodliwa dla zdrowia (względne i bezwzględne przeciwwskazania do hipnozy), ale także propaguje nieprawdziwą, mistyczną wersję “hipnoterapii”. Zaleca się zwracać szczególną uwagę na kompetencje hipnoterapeuty, tzn. osoba taka powinna wykonywać zawód związany ze zdrowiem psychicznym/medycyną/psychologią, np. lekarz psychiatra, psychoterapeuta, psycholog, lekarz innej specjalności, stomatolog. Dodatkowo należy mieć ukończony kurs hipnozy lub inną formę nauki hipnozy powiązaną z renomowanymi i znanymi uczelniami publicznymi. Niestety dostępne są także “kursy hipnozy”, na które może zapisać się każdy, trwające 2-3 dni i często prowadzone przez niepokojąco dziwaczne ezoteryczne czy “magiczne” stowarzyszenia.
Można zetknąć się także z opowieści pacjentów o działaniu tego typu pseudo hipnotyzerów, a także ze zjawiskiem wykorzystywania zasad hipnozy czy (auto)sugestii oraz efektu placebo w wielu innych metodach “leczenia” alternatywnego, m.in. bioenergoterapia, biorezonans, reiki, channeling, chiropraktyka, homeopatia, irydologia, itp. Tego typu tragiczne historie zaprzestania np. leczenia onkologicznego z powodu wiary w powyższe praktyki są szeroko znane, podobnie można usłyszeć o stosowaniu hipnozy w sposób szkodliwy przez różnego rodzaju mistyków, którzy nie mają pojęcia o przeciwwskazaniach takiej terapii, które podane są dla Państwa poniżej.
Bezwzględne i względne przeciwwskazania w stosowaniu hipnozy medycznej:
• zaburzenia psychotyczne (np. schizofrenia)
• intoksykacja alkoholem lub innymi używkami
• myśli samobójcze i tendencje samobójcze (w takim wypadku należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną – nr 112)
• padaczka
• brak motywacji i chęci terapii ze strony pacjenta
• brak zdolności do koncentracji (dzieci poniżej 10 roku życia)